Detectie: (vindt gelijktijdig met het vermelde onder redding plaats)

Alarmering naar roerganger met opgave van de positie van de drenkeling.
Alarmering Schipper, deze heeft de algehele coördinatie van de actie.
Gooi een reddingboei en houdt de drenkeling in het oog.
Tenminste één persoon blijft continu wijzen naar de drenkeling.
Alarmering van de “vrije” bemanning. Geef de positie van de drenkeling regelmatig door.
Waarschuw de overige scheepvaart / walpost.
Verzoek om assistentie.

Redding: (vindt gelijktijdig met de detectie plaats!)

Activeer MOB knop op de GPS.
Hijs het zeil en start de motoren
Keer de Kogge en vaar naar een plaats bovenwinds van de drenkeling
De drenkeling zo horizontaal mogelijk bergen en vervoeren.
Coördinatie aan dek door één persoon.
Coördinator wijst een persoon aan die de drenkeling in de gaten blijft houden.
Eerste hulp door EHBO-ers onder de bemanning.
Gebruik een isolatiedeken uit de EHBO kist.
De schipper alarmeert zo nodig hulpdiensten.
Houdt de drenkeling in de gaten, laat hem niet alleen achter.
Let op eventuele symptomen van onderkoeling.
Breng de drenkeling eventueel over naar de wal.
Blijf aandacht schenken aan de overige bemanningsleden

Pagina-inhoud

Toelichting Procedure man over boord

Bij het werken aan boord van een schip of aan de waterkant bestaat er een risico van te water raken. Dit risico is kleiner dan wel groter naar mate de omstandigheden wijzigen. Denk hierbij aan een stilliggend schip wat vertrekt van de kant of een varend schip, maar ook aan de weersgesteldheid, dag of nacht.
Bij alle dek werkzaamheden bestaat de kans van struikelen en uitglijden en voor men er erg in heeft ligt men buiten boord.

Risico’s:

De risico’s die zich voordoen bij het overboord vallen zijn kans op onderkoeling (hypothermie) en/of verdrinking of om te worden overvaren door het eigen of een ander schip.

Hoe de risico’s te voorkomen, te verkleinen en te bestrijden:

Draag aan dek een reddingsvest, in ieder geval wanneer de schipper of degene die de schipper vervangt, hiertoe opdracht geeft.
Zorg voor een net en opgeruimd dek.
Gebruik indien nodig de juiste verlichting.
Eén hand voor jezelf en één voor het werk.
Zorg voor een extra man aan dek ter assistentie van de werkzaamheden en voor aanwijzingen dan wel alarmering naar de roerganger

Bij duisternis kan, voor het zoeken naar de drenkeling gebruik worden gemaakt van het zoeklicht. Gebruik een reddingboei met licht als eerste redding handeling/detectie.
Indien te water: niet zwemmen en gebruik de foetus houding. De warmte afgifte aan het water wordt daardoor zoveel mogelijk beperkt.

Opsomming van de middelen:

Reddingsboeien:

Op de Kamper Kogge zijn twee reddingsboeien aanwezig, één met en één zonder lijn.
Om de reddingsboei is een reddingslijn bevestigd, waaraan een drenkeling zich gemakkelijk kan vast houden. Hiermee kunnen meerdere drenkelingen tegelijk gebruik maken van de boei.
Reddingsboeien kunnen worden gebruikt bij het noodverlaten maar zijn tevens bedoeld om te worden gebruikt als er iemand in het water valt. Mocht men het schip moeten verlaten dan kunnen reddingsboeien een belangrijke rol spelen bij het redden van mensen die te water zijn gevallen en die het reddingsvlot niet meer kunnen bereiken. Daarom is het aan te raden om ten tijde van het verlaten zoveel mogelijk reddingsboeien te water te gooien. Gebruik de boei door beide handen op de voorkant van de boei te plaatsen en deze vervolgens naar beneden te drukken waarna de boei over het hoofd kan worden gedaan. Steek de armen door de boei heen en wacht op hulp. Beweeg zo min mogelijk hetgeen warmteverlies vermindert.

Wanneer je een boei naar iemand toe gooit, zorg er dan voor dat hij erbij kan.

Reddingsvesten:

Tot de vaste uitrusting van de Kamper Kogge behoren 12 genummerde SOLAS goedgekeurde opblaasreddingsvesten. Tijdens meerdaagse tochten krijgt ieder bemanningslid een nummer toegewezen corresponderend voor een reddingsvest. Het zijn erg belangrijke veiligheidsmiddelen aan boord en moeten tijdens werkzaamheden aan dek altijd worden gedragen.

De luchtkamer(s) kunnen op drie manieren worden gevuld:

Het vest wordt automatisch opgeblazen na onderdompeling
Door aan het trekkoord te trekken het systeem te activeren
Door met het slangetje het vest met de mond op te blazen

Opblaasvesten zijn bijzonder geschikt voor mensen die werkzaamheden verrichten aan dek. Ze hinderen de gebruiker niet tijdens zijn werkzaamheden en worden automatisch opgeblazen tot een volwaardig vest wanneer de drager in het water valt.
Gebruik de reddingsvesten als volgt:

Lees de instructies over het gebruik van het reddingsvest direct na aankomst op het schip
Controleer het opblaassysteem van het vest
Trek het aan bij werkzaamheden aan dek
Pas het vest aan aan uw lichaam volgens de instructies
Draag het vest altijd strak om het lichaam
Alle bevestigingsbanden moeten goed worden vastgemaakt en weggestoken.

LET OP: IEDEREEN IS ZELF VERANTWOORDELIJK VOOR DE GOEDE WERKING VAN HET REDDINGSVEST

Warmhoud-pakken:

Voor ieder bemanningslid is aan boord een genummerd warm-houd-pak aanwezig. Het heeft niet de functie van een overlevingspak. Een overlevingspak is waterdicht en men blijft in het pak droog; een warm-houd-pak is niet waterdicht en bij de hals, de armen en de voeten dringt het water binnen wanneer men te water raakt.
Het pak biedt een wel zeker drijfvermogen wanneer men te water raakt.
Let op: Een warm-houd-pak keert een bewusteloze drenkeling niet op zijn rug.
Daarom : ook met een warm-houd-pak aan altijd een reddingsvest dragen.

DRAAG HET REDDINGSVEST NOOIT ONDER, MAAR ALTIJD OVER HET PAK.

Zwemmen:

Zonder overlevingspak of reddingsvest krijgt een drenkeling te maken met twee grote gevaren, namelijk hypothermie en verdrinking. Door te zwemmen wordt het warmteverlies vergroot en de overlevingstijd verkort. Zwemmen is dus niet de meest ideale methode, omdat het veel energie van de spieren vraagt. Blijf dus passief en maak gebruik van het drijfvermogen van het lichaam, van het reddingsvest en/of het overlevingspak. Bescherm de ademhalingswegen in zware weersomstandigheden door beide handen als een kom voor de mond te plaatsen.

Hypothermie:

Schakel bij een onderkoeld slachtoffer altijd deskundige hulp in !!!

Het warmteverlies ten gevolge van de aanwezigheid in koud water is vele malen groter dan de warmte die het lichaam kan produceren. De symptomen van onderkoeling zullen daardoor snel merkbaar zijn.

We spreken van hypothermie of onderkoeling, als de kerntemperatuur van het lichaam is gezakt beneden de 35 graden Celsius. Het lichaam probeert het afkoelen te beperken door meer warmte te produceren en de warmteafgifte tegen te gaan door het opvoeren van de stofwisseling en te gaan rillen, huiveren en klappertanden.

In onderstaand schema zijn de verschijnselen bij verschillende lichaamstemperaturen uiteengezet.

Lichaamstemperatuur	Verschijnselen bij onderkoeling
37° C	Toename van de stofwisseling (rillen)
35° C	Desoriëntatie, verlaagde hartslag en verwardheid
33° C	Spierstijfheid, grote pupillen en verwardheid, rillen en huiveren is gestopt, krampen, onsamenhangend spreken
31° C	Geen peesreflexen meer, het slachtoffer kan bewusteloos raken door onvoldoende zuurstoftoevoer
29° C	Bewusteloos, geen reactie op pijnprikkels, hartstilstand. Iedere bewusteloze of schijndode waarbij de verdenking bestaat op hypothermie dient gereanimeerd en deskundig opgewarmd te worden. Grens tussen leven en dood.
27° C	De dood kan intreden, geen reanimatie meer mogelijk

Overlevingstijden

Dit onderstaande schema laat zien hoe de verhouding ligt tussen de verblijfsduur in uren in het water in relatie tot de watertemperatuur:

Watertemperatuur Geschatte overlevingstijd in het water

0° C ongeveer 9 minuten

5° C ongeveer 1 uur

10° C ongeveer 1 uur en 45 minuten

15° C ongeveer 6 uur en 30 minuten

20° C ongeveer 30 uur

25° C ongeveer 4 dagen of langer

Wanneer men bijvoorbeeld de gemiddelde watertemperatuur van ca. 16° C ’s zomers en 5-6° C ’s winters neemt is de kans op onderkoeling bij te water raken reëel. Een zekere spreiding van overlevingstijd kan worden veroorzaakt door o.a.: dikte onderhuidse vetlaag, lichaamsbouw, gebruik alcohol of medicijnen, kleding, geslacht, windsnelheid, lichamelijke en geestelijke conditie.
Dat veel onderkoeling gevallen fataal aflopen, is helaas een feit.
Mensen raken in paniek, hebben onvoldoende kennis van de gevaren en denken dat alleen zwemmen uitkomst kan brengen.
Onderkoeling is dan fataal, terwijl ze misschien een overlevingskans hadden als ze energie en warmte hadden gespaard en rustig de redders hadden afgewacht in de HELP-houding.
Om de bloedtoevoer naar een zeer belangrijk menselijke orgaan, de hersenen, zo optimaal mogelijk te laten plaatsvinden is het van het grootste belang dat de berging van een onderkoelde drenkeling in horizontale positie wordt uitgevoerd. Het is daarna van even groot belang dat de drenkeling in horizontale positie blijft en wordt gehouden.

In afwachting van deskundige hulp en vervoer naar een ziekenhuis is het raadzaam om natte kledij niet te verwijderen, maar het slachtoffer in een wollen deken met daaromheen een aluminium reddingsdeken (isolatie) te wikkelen. De reddingsdeken is aanwezig in de EHBO kist.
Verder mag de drenkeling tijdens het vervoer naar de wal en in afwachting van deskundige hulp nooit alleen worden gelaten. Het slachtoffer niet laten bewegen, dit kan een plotse hartstilstand veroorzaken. Geen oppervlakkige opwarming toepassen; hierdoor stroomt het bloed naar de extremiteiten, weg van de vitale organen.

Controleer de ademhaling. Indien de ademhaling afwezig is, start kustmatige ademhaling nadat de mond vrijgemaakt is van wier, modder, braaksel, voorwerpen, etc.

Controleer de hartfunctie. Doe dit door gedurende 1 minuut de hartslag te voelen ter hoogte van de halsslagader. Bij onderkoelde personen kan de hartslag extreem vertraagd zijn. Indien de hartslag afwezig is, start hartmassage (30 x hartmassage afgewisseld met 2 beademingen).

Indien het slachtoffer bij bewustzijn en aanspreekbaar is, dien dan warme, liefst gesuikerde dranken toe. Nooit alcoholhoudende drank toedienen.

Verspil geen tijd met water uit de longen van een drenkeling te laten lopen, dit heeft geen zin. Start zo snel mogelijk met de reanimatie.

Reanimeer steeds tot een normale lichaamstemperatuur bereikt is.