Huub Stapel bezoekt een museum gewijd aan Jan Pelleboer en de ambachtelijke sigarenfabriek in Kampen. En er is aandacht voor de hoogwaterbrigade. Hij sluit zijn reis af op een koggeschip op het IJsselmeer.
Huub Stapel brengt een bezoek aan een bijzonder museum dat gewijd is aan de eerste weerman op de Nederlandse televisie: Jan Pelleboer. Verder bezoekt hij de ambachtelijke sigarenfabriek in Kampen. En er is aandacht voor de hoogwaterbrigade, een groep vrijwilligers die ten strijde trekt bij hoog water. Huub sluit zijn reis in stijl af op een koggeschip op het IJsselmeer.
Iris Otten, Nathalie van der Burg, Mieke de Jong, Margien Rogaar
“Deze jeugdserie dompelt de kijker onder in een sprookjesachtige wereld van dreigende kliffen, een rotsachtig strand met een vuurtoren, een eeuwenoud dorp, een groot landhuis en een bonte kermis. De production design en de styling zijn subliem. Het huis, de vuurtoren, de kruidenier in het dorp en de kermis zijn prachtig vormgegeven en de kleding, inclusief de hulpstukken voor de vuurtorenwachter en de vissenstaart, is doorleefd en smaakvol. Het camerawerk is dicht op de huid en toont daarmee de kwaliteit van de production design en de styling. Debutant Lotte Jonker zet de rol van Lampje meer dan overtuigend neer. Lampje is een moedig meisje. Nadat ze haar vader heeft moeten achterlaten in de vuurtoren, werkt Lampje in het grote huis, waar ze er vaak alleen voor staat en de strijd met een monster aangaat. Steun krijgt ze af en toe door de gesprekken met haar overleden moeder. Ze weet zich omringd door kermisklanten en fantasyfiguren, die er anders uitzien of zich anders gedragen en er niet bij horen. Inclusiviteit en rouw zijn thema’s die terugkomen in dit af en toe grimmige, maar ook betoverende sprookje.”
De Kamper Kogge was in 2021 in deel 4 een belangrijk onderdeel.
Afgelopen maandag op een krib gevaren in de IJssel.
Gevolg: behoorlijke lekkage en een noodreparatie met eikenhout en een plaat koper bij scheepswerf Hoekman op Urk. Gelukkig was – naast een ploeg vrijwilligers – ook Kees Sars (Sars Houtbouw) direct beschikbaar om mee te helpen, Vandaag, woensdag 20 september 2023, konden we de helling op en morgen zal hij met Jur en Gerrit de Kogge weer waterdicht maken. Vrijdag 22 september 2023 gelukkig weer terug naar Kampen. In 2024 moet dan bij een langere werfbeurt de definitieve reparatie (vervangen van 3 meter gang) en andere werkzaamheden gebeuren.
Cuxhaven Duitsland- Duitse redders evacueerden 31 augustus 2023 op de Buiten-Weser 35 opvarenden van de Ubena von Bremen. Passagiersschip Geestemünde, de waterpolitie van Bremen en de boeienlegger Nordergründe van het WSA assisteerden daar bij.
De kapitein van de Duitse kogge was overvallen door de snelheid waarmee het water bij eb daalde. Er bleef te weinig water onder het schip staan, waardoor de bodem van het schip vast kwam op een verzande stenen dam. Uiteindelijk sloeg het lek en maakte slagzij. Op het verzonden alarm rukte de reddingskruiser Hermann Rudolf Meyer vanuit Bremerhaven uit. Ook een patrouilleboot van de waterpolitie ging ter plekke, terwijl Geestemünde koers wijzigde om bij de reddingsactie te assisteren. Vanaf de reddingboot en Nordergründe werden zware dompelpompen overgezet aan boord van de Ubema, omdat de pomp aan boord van de kogge het instromende water niet aan kon.
Tegelijk werden de 35 passagiers overgezet naar het passagiersschip en de reddingboot. De tien bemanningsleden van de kogge konden aan boord blijven, omdat de pompcapaciteit intussen krachtig genoeg was om het gestrande schip langzaam leeg te pompen. Het lek kon vervolgens provisorisch worden gedicht. De volgende ochtend kwam – bij opkomend tij – de 130 ton zware houten kogge los en kon het schip op eigen kracht naar Bremerhaven varen. Ze werd naar de Labradorhaven in Bremerhaven begeleid door de reddingskruiser van de DGzRS en de boeienlegger van het WSA. De Ubema van Bremen is een replica van de 14e-eeuwse Hanzekogge (23 x 7,60 meter). In Europa zijn zeven koggen gereconstrueerd.
Willem de NietBremen, 06 september 2023, 07:34
De reddingsactie voor de op stenen vastgelopen hanzekogge replica Ubena von Bremen. Foto Die Seenotretter-DGzRS
Elke zaterdagavond in september om 20:35 NPO2 wordt het programma Langs de IJssel met Huub Stapel door Max uitgezonden. De Kamper Kogge heeft in 2022 meegeholpen met het laatste deel van deze vijfdelige serie.
Terschelling viert woensdag de 700-jarige verbintenis met de stad Kampen. Want veel mensen weten het niet, maar het eiland en de stad hebben een bijzondere band. Dat heeft alles met de Brandaris te maken. Kampen en Terschelling staan dit jaar stil bij een overeenkomst die 700 jaar geleden werd gesloten. Er is een speciaal Comité Kampen Terschelling 700 jaar, onder leiding van Barbara Wagenaar-Doeksen en Pieter van der Meer.
Hanzestad Kampen De viering vindt plaats omdat het eiland de bouw van z’n vuurtoren aan Kampen te danken heeft. Kampen was in de 14e eeuw een belangrijke handelsstad in Nederland. Het stond in directe verbinding met de Zuiderzee, door de ligging aan de monding van de IJssel. “Kampen was een hele rijke stad”, vertelt Van der Meer van de cultuurhistorische vereniging op Terschelling. “Het had veel zeelieden op het water. Amsterdam was toen nog een vissersplekje, maar Kampen al een grote Handzestad met handel in met name de Oostzee. Ze voeren door het Vlie, tussen Terschelling en Vlieland, naar de Oostzee.”
Aan boord waren vaak haring, textiel of andere handelsgoederen.
Maar in de middeleeuwen waren er nog geen GPS of goede kaarten. “Ze moesten echt op het oog varen. De Waddenzee is ondiep, je hebt eb en vloed, de vaarweg verandert vaak. Dus ze hadden een goede betonning en een baken nodig om goed te navigeren.” Vooral de terugreis was lastig en gevaarlijk. Bovendien leken Terschelling en Vlieland veel op elkaar. “Dus een van de twee wilden ze eruit laten steken.” Zo ontstond het idee voor een baken op Terschelling.
De eerste Brandaris was een kerk Op 28 september 1323 sloot Kampen een verdrag met Terschelling. Daarin werd besloten de zeestraat te beveiligen met tonnen. Kampen kreeg het recht van de hertog om die in het Vlie te leggen. Maar nog belangrijker, er moest ook ‘een voerhuijs oft eijn mercke’ worden gebouwd: een markering om zeelui de weg te wijzen. Dat werd de eerste vuurtoren, die bekend werd als de Brandaris. “Het is fascinerend dat in de diepe middeleeuwen al zo’n afspraak is gemaakt met Kampen over de aanleg van de betonning en de allereerste vuurtoren”, vindt Van der Meer.
De Kampenaren betaalden mee, maar leverden ook stenen en balken. Als dank mochten ze gratis voor anker leggen. Aanvankelijk was de vuurtoren ook een kerk: de Sint-Brandariuskerk, waarschijnlijk genoemd naar Sint-Brandarius, zoals West-Terschelling vroeger ook wel werd genoemd. Maar de kerk was een kort leven beschoren. “Hij stond dicht bij de zee en door de stroming is-ie rond 1570 in zee gestort. Pas daarna is de huidige Brandaris gebouwd”, vertelt Van der Meer.
De bouw heeft jaren geduurd, omdat ook een aanzet tot een nieuwe toren in elkaar stortte. De huidige Brandaris was pas in 1594 klaar. Men maakte gebruik van lantaarns. Het is de oudste als vuurtoren gebouwde toren van het land, zo’n 54 meter hoog. Op de gevel kwam een plaquette met de tekst: “Tot waarschouwinge aller seevarende die God behoede.” Op de huidige Brandaris is nog een andere gedenksteen te vinden, die in 1994 is aangeboden door Kampen bij het 400-jarig bestaan van de vuurtoren.
Jubileumreis Aanstaande woensdag is er een speciale jubileumreis. “Er komt een historische lezing door Kampenaar Cor Adema, die weet veel over de geschiedenis van Kampen en Terschelling. Wij doen een wandeling door de stad Kampen en wij brengen een bezoek aan de koggewerf. Want de kogge was het type schip dat in die tijd over zee naar de Oostzee voer.” Het programma moet wat meer bekendheid aan de geschiedenis geven. “Het is heel bijzonder dat in die tijd al zo’n afspraak is gemaakt, maar op scholen wordt er niet over verteld en in musea is niet veel informatie te vinden. Dus dat is ook reden voor ons om hier aandacht aan te geven”, vertelt Van der Meer.
De vuurtoren was bepalend voor Terschelling, zegt Van der Meer. “Het was een erkenning van het eiland, het bracht handel en de gevolgen zie je nog steeds. Het varen op zee werd bijvoorbeeld van belang. Uiteindelijk is daarmee ook de zeevaartschool een product van wat 700 jaar geleden is afgesproken.”
