Auteur: Gerrie van den Berg

Inspectie schoverzeil

Gerrie van den Berg

Zaterdag 20 april 2024
Als je de Kogge voorbij ziet varen, lijkt het of er maar één zeil aan de ra hangt. Maar dat grote zeil bestaat uit vier delen: het schoverzeil met daaronder drie bonnetten.
De Kamper Kogge wordt regelmatig geïnspecteerd en deze keer was het schoverzeil (dat is het deel met het wapen van stad Kampen) aan de beurt.
Onze bouwmeester Kees Sars en zeilmaker Simon Den Boer bezochten de Koggewerf en inspecteerden het schoverzeil.

Bij de eerste zeiltochten dit seizoen waren scheurtjes bij de ra ontstaan. Na wat noodreparaties kunnen we het zeil dit seizoen nog volledig gebruiken. Voor volgend jaar moeten we opzoek naar een alternatief. We onderzoeken of we het eerste zeil (gemaakt van vlas) uit 1998 weer kunnen gebruiken, maar dat moet dan wel worden aangepast aan de huidige tuigage. In de loop van jaren deden we steeds meer zeilervaring op met deze middeleeuwse zeilwijze. We gebruiken nu zeven gordingen om het schoverzeil te zetten en te hijsen. Het oude zeil werd met minder gordingen bediend. Mogelijk gebruiken we dan weer het eerste zeil, gemaakt van vlas, dat dan aangepast moet worden naar de huidige zeven gordingen..

Kamper Kogge voorbereid voor inspectie en reparatie op werf

Gerrie van den Berg

14 november 2022 gaat de Kamper Kogge op Urk de werf op. Onder leiding van onze bouwmeester Kees Sars repareert het vrijwilligersteam de schade aan de stuurboordgangen. We verwachten dat de reparaties tot eind december duren.
De lange reparatieperiode is nodig, omdat de romp van de Kamper Kogge overnaads gebouwd is en volgens de middeleeuwse methode ‘huid eerst.’ Daarna werden de inwendige oplangers, kniestukken en wegeringen geplaatst. Door deze constructie is het herstellen van de drie eikenhouten huidgangen een arbeidsintensieve en tijdrovende klus.

Kees Sars was tijdens de bouw (1994-1998) van de Kogge bouwmeester en wordt daarom bij werkzaamheden aan het schip geraadpleegd. Tijdens de herstelmaatregelen op Urk, dit najaar, inspecteert hij ook de staat van de reconstructie van het de 14eeuwse vrachtzeilschip. Hiervoor worden op Urk ook loodbroden (ballast) en betimmering uit het schip verwijderd. Op basis van zijn advies stelt de Stichting Kamper Kogge het nieuwe meerjarenonderhoudsplan voor het schip op.

Al met al een forse klus.

Podcast serie over gevonden wrakken in de Zuiderzee compleet

Gerrie van den Berg

Het was begin 2022 groot nieuws en haalde het 8 uur journaal: Na langdurig onderzoek werd het het wrak van het schip Endurance van poolverkenner Ernest Shackleton op meer dan drie kilometer diepte aangetroffen op de bodem van de Weddelzee bij Antarctica.
Maar wist je dat er in Nederland wel honderden scheepswrakken liggen verborgen?
De Kamper Kogge konden we reconstrueren omdat archeologen bij Nijkerk het wrak van een kogge vonden. Elk gevonden wrak leert ons weer meer over onze geschiedenis.

In de bodem van de voormalige Zuiderzee, het huidige Flevoland, zijn op soms minder dan een meter diepte (!!), resten van scheepswrakken aangetroffen. Maritiem archeoloog Yftinus van Popta wist de identiteit van een aantal van die schepen na uitvoerig onderzoek te achterhalen.
Wat waren dat voor schepen? Wie bevoeren ze? En wat is er gebeurd?
Met subsidie van de Provincie Flevoland reconstrueerden Yftinus van Popta, Jon Hille (podcastmaker), Jonathan Groubert en Renate van der zee een aantal van die scheepsrampen voor de vierdelige podcast Het wrakke water.
Een verhalende podcast over een vrijwel onbekend onderdeel van de maritieme geschiedenis van Nederland. De eerste aflevering werd in april 2022 gepubliceerd, nu is de vierdelige podcast serie compleet.

Vuur met water en eikenhout onderhoud KP32

Gerrie van den Berg

Op de Koggewerf werken vrijwilligers van Stichting tot behoud van Kamper Botters aan vervangende onderdelen van botter KP32.
Een eikenhouten plank van 6 cm dik (duimsdik) wordt gebogen en gedraaid, zodat deze onder in de romp of het vlak van het vissersschip past.
De plank wordt geklemd in een buigstellage met aan het vrij hangende deel gewichten (ankers).
Het geklemde deel van de plank verwarmen de vrijwilligers aan de onderkant met vuur en tegelijkertijd koelen ze de plank aan de bovenkant met een natte lap. Het hout komt door deze temperatuurverschillen onder spanning te staan en wordt buigbaar. Dit is het moment dat het hout in de juiste kromming en draai gedwongen wordt.
Met vaak passen en meten wordt elke plank in kleine stapjes passend gemaakt. Later zagen, beitelen en schaven ze de plank in de juiste vorm en wordt als gang in de romp van de botter geplaatst.

Krombranden van een gang van botter KP32
Branden van een eikenhouten gang voor Kamper botter KP32

Kamper botters